Nhân kỷ niệm ngày kiến trúc sư Richard Rogers tròn 80 tuổi, Viện Hàn lâm Hoàng gia London đang trưng bày triển lãm tôn vinh sự nghiệp lừng lẫy của ông. Trong đó không thể không nhắc đến công trình Trung tâm Pompidou tại Paris.

Khi khánh thành năm 1977, ở giữa thủ đô Paris (Pháp), Trung tâm Pompidou đã bị giới phê bình chỉ trích gay gắt.

Công trình bằng kính và thép này tọa lạc tại khu Beaubourg, thuộc quận 4. Rất nhiều người đã phản ứng với cái “nhà máy lọc dầu” này (do công trình có quá nhiều đường ống) trong một quận lịch sử ở Paris. Thế nhưng, ngay từ những ngày đầu, Trung tâm Pompidou đã đón được tới 25.000 du khách/ngày và năm đầu tiên, đã có 6 triệu khách tham quan. Công trình đã nổi tiếng còn hơn cả tháp Eiffel.

Vô tình tạo kiệt tác

Năm 1969, kiến trúc sư người Anh Richard Rogers, lúc đó mới 36 tuổi, đã tham gia cuộc thi thiết kế Trung tâm Pompidou, chủ yếu do những lời thuyết phục của bạn bè, trong đó có kỹ sư xây dựng Ted Happold và kiến trúc sư Renzo Piano.

Thời điểm đó, công trình mang tên Trung tâm Beaubourg và được xây dựng theo đề xuất của Tổng thống Pháp Georges Pompidou.

Cuộc thi có tỷ lệ chọi cao, lên tới 1/681. 1 tháng sau cuộc thi, điện thoại của Rogers reo vang. Người gọi là Piano. “Rogers, cậu ở đâu đấy? Chúng ta đã chiến thắng trong cuộc thi thiết kế rồi” – Rogers kể lại.

Thật khó tin, bởi bản thiết kế của Piano và Rogers không giống với bất cứ bảo tàng hay trung tâm văn hóa nào khác. Tòa nhà chính của Trung tâm Pompidou có 8 tầng, mỗi tầng có diện tích sàn 7.500 m², ngoài ra còn có 2 tầng hầm. Mặt ngoài của tòa nhà được bố trí rất nhiều ống, cột. Các hệ thống ống đều được sơn màu theo chức năng: các ống điều hòa có màu xanh da trời, các ống nước có màu xanh lá cây còn các đường ống điện có màu vàng. Riêng hệ thống cầu thang ngoài trời được đặt trong một ống màu đỏ. Các ống màu trắng là hệ thống thông gió của tầng ngầm.

“Piano nói rằng chúng tôi là những chàng trai dở tệ trong giới kiến trúc. Nhưng khi Tổng thống Pompidou xem bản thiết kế của chúng tôi, ông tuyên bố: ‘Thiên hạ sẽ còn bàn nhiều về công trình này’. Sau đó, chúng tôi đã ở Paris trong 5 năm, để thúc đẩy công trình này đi đúng tiến độ, trong khi kinh phí không bị chi quá mức. Đó là một thành công lớn” – Rogers chia sẻ.

Gặp nhiều thách thức khi xây dựng

Do trung tâm Pompidou là một bản thiết kế mang tính tiên phong, nên khi xây dựng, người ta đã gặp không ít thách thức, đặc biệt là khi kinh phí bị cắt giảm xuống còn một nửa. Khó khăn như vậy, nên Rogers và Piano phải dựa vào sự khéo léo của Peter Rice, một kỹ sư xây dựng trẻ người Ireland.

Năm 1977, Trung tâm Pompidou chính thức được khánh thành trong buổi lễ có sự tham gia của Tổng thống Valery Giscard d'Estaing (lúc đó, Pompidou đã hết nhiệm kỳ Tổng thống). Nó đã lập tức bị giới phê bình chỉ trích. Họ gọi đây là “nhà kho nghệ thuật”, “nhà máy gas” và “nhà máy lọc dầu”.

Tuy nhiên, Trung tâm Pompidou đã trở thành một trong những công trình chủ chốt của thời kỳ nửa sau thế kỷ 20. Ngoài việc cung cấp cho Paris một thư viện cần thiết và một không gian triển lãm có tính co giãn, trung tâm còn có một rạp chiếu bóng có thể làm phòng hòa nhạc, khu vui chơi thiếu nhi, quầy rượu và nhà ăn. Hiện nay, đây là một trong những công trình đón được nhiều khách tham quan nhất châu Âu. Nó thu hút được 7 triệu du khách/năm, tức còn nhiều hơn cả lượng khách của Bảo tàng Lourve và tháp Eiffel cộng lại.