Trong bài phát biểu thường niên trước quốc hội, ông Aquino nói chính phủ của ông đã thể hiện thiện chí và sự nhẫn nại trong việc giải quyết các tranh chấp kéo dài hàng tháng nay trên Biển Đông.

"Tôi yêu cầu người dân thể hiện sự đoàn kết trong vấn đề này. Chúng ta hãy cùng nói chung một tiếng nói. Hãy giúp tôi truyền đạt tới những người ở phía bên kia về lập trường của chúng ta", AFP dẫn lời tổng thống Philippines phát biểu.

"Nếu ai đó nhảy vào đất đai của chúng ta và nói đó là đất của họ, chúng ta có thể đồng ý không? Chúng ta cho đi những gì thuộc về mình thì có đúng hay không?", ông nói.

Ông Aquino nhắc lại diễn biến vụ căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc kể từ tháng 4, khi một tàu Hải giám Trung Quốc ngăn cản tàu Philippines bắt giữ ngư dân Trung Quốc đang đánh cá tại bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham. Đây là bãi đá không người trong khu vực Biển Đông mà cả Manila và Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền.

Ông cho biết từ đó đến nay, Philippines đã nhiều lần bỏ qua giọng điệu "đao to búa lớn" của các cơ quan truyền thông chính thức của Trung Quốc xung quanh vấn đề này. "Tôi nghĩ rằng chúng ta có quyền đòi hỏi phải được tôn trọng, như chúng ta vẫn tôn trọng những quyền của họ, trong một thế giới mà chúng ta cùng chung sống".

Ông cũng cho biết Philippines luôn nỗ lực tìm kiếm một giải pháp mà các bên đều chấp nhận được.

Tuy nhiên, trong bài phát biểu 90 phút, tổng thống Aquino cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải hiện đại hóa quân đội Philippines. Ông cho biết chính phủ đã quyết định chi 28 tỷ peso (67 triệu USD) cho việc hiện đại hóa quân sự, mua sắm vũ khí mới và sửa chữa vũ khí cũ. Những chiếc trực thăng và một tàu khu trục mới sẽ được triển khai trong năm sau. Philippines cũng dự định chi 75 tỷ peso cho lĩnh vực quốc phòng trong 5 năm tới.

Ngoài ra, bài phát biểu của ông Aquino còn nhắc tới vấn đề cải cách kinh tế, chống tham nhũng và các vấn đề quốc nội của Philippines.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với gần như toàn bộ khu vực Biển Đông và thực hiện nhiều hoạt động rầm rộ tại đây, bất chấp sự phản đối của các nước láng giềng như Philippines và Việt Nam. Biển Đông là nơi án ngữ tuyến đường vận tải hàng hóa quan trọng bậc nhất thế giới và được cho là có nguồn tài nguyên khoáng sản và hải sản dồi dào.

Mới đây, một tàu hộ vệ của Trung Quốc mắc cạn tại địa điểm gần bãi Trăng Khuyết, cách đảo Palawan 60 hải lý, địa điểm mà Philippines tuyên bố nằm trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế của mình.

Một quan chức ngư nghiệp cấp cao Trung Quốc tuần qua cũng đề xuất trang bị vũ khí cho ngư dân đi đánh cá tại Biển Đông khiến Philippines cảnh báo ý định này sẽ tạo ra một môi trường thù địch và tiếp tục làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.